معرفی
این گروه از اختلالات با تغییرات شدید و پایدار در خلق‌وخو و وضعیت عاطفی کودک مشخص می‌شوند. مهم‌ترین و شایع‌ترین نوع آن در کودکان، افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder) است. مهم است که تفاوت بین «غمگینی» طبیعی و «افسردگی» به عنوان یک اختلال بالینی را درک کنیم. غمگینی یک احساس موقتی است، اما افسردگی یک حالت پایدار از خلق پایین و از دست دادن علاقه است که عملکرد کودک را مختل می‌کند.
علل
علل افسردگی پیچیده و چندعاملی است و شامل ترکیبی از استعداد ژنتیکی، تفاوت در شیمی مغز، و رویدادهای استرس‌زای زندگی (مانند مشکلات خانوادگی یا طرد شدن توسط همسالان) می‌باشد.
نشانه‌های کلیدی افسردگی در کودکان
- تحریک‌پذیری و خشم: برخلاف بزرگسالان، افسردگی در کودکان اغلب خود را به صورت غمگینی نشان نمی‌دهد، بلکه به شکل بهانه‌گیری، عصبانیت و تحریک‌پذیری مداوم بروز می‌کند.
- از دست دادن علاقه: عدم لذت بردن از فعالیت‌ها و بازی‌هایی که قبلاً برایش بسیار جذاب بود.
- تغییر در خواب و اشتها: خوابیدن بسیار کمتر یا بیشتر از حد معمول؛ خوردن بسیار کمتر یا بیشتر از حد معمول.
- خستگی و انرژی پایین.
- احساس بی‌ارزشی یا گناه.
- مشکل در تمرکز.
- صحبت در مورد مرگ یا خودکشی (این مورد را باید همیشه بسیار جدی گرفت).
مسیر تشخیص
تشخیص توسط یک متخصص سلامت روان و بر اساس مصاحبه‌های دقیق با شما و کودک و ارزیابی شدت و مدت زمان علائم انجام می‌شود.
درمان و توانبخشی
درمان اصلی، روان‌درمانی (به ویژه درمان شناختی-رفتاری یا CBT و خانواده‌درمانی) است. در موارد متوسط تا شدید، ممکن است دارودرمانی (با داروهای ضدافسردگی) تحت نظر روانپزشک کودک نیز ضروری باشد.
پیش‌آگهی
با دریافت درمان مناسب و حمایت قوی خانواده، پیش‌آگهی افسردگی در کودکان بسیار خوب است و اکثر آن‌ها می‌توانند به طور کامل به عملکرد طبیعی خود بازگردند.
سوالات متداول
۱. تفاوت غمگینی طبیعی با افسردگی در کودکان چیست؟
غمگینی یک احساس موقتی و واکنشی طبیعی به یک اتفاق است. اما افسردگی یک حالت خلقی پایدار (حداقل دو هفته) از غم یا تحریک‌پذیری همراه با از دست دادن علاقه است که عملکرد روزمره کودک را مختل می‌کند.
۲. آیا افسردگی در کودکان همیشه با گریه و غم خود را نشان می‌دهد؟
خیر. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها با بزرگسالان این است که افسردگی در کودکان اغلب خود را به صورت تحریک‌پذیری، بهانه‌گیری مداوم و خشم نشان می‌دهد تا غمگینی.
۳. آیا والدین در بروز افسردگی کودک مقصر هستند؟
خیر. افسردگی یک اختلال پیچیده با ریشه‌های ژنتیکی و بیولوژیکی است. اگرچه رویدادهای استرس‌زای زندگی می‌توانند یک عامل خطر باشند، اما والدین علت اصلی آن نیستند.
۴. مؤثرترین درمان برای افسردگی کودکان چیست؟
روان‌درمانی، به ویژه درمان شناختی-رفتاری (CBT) و خانواده‌درمانی، خط اول درمان است. در موارد متوسط تا شدید، ممکن است دارودرمانی نیز تحت نظر روانپزشک کودک به کار گرفته شود.
۵. اگر فرزندم در مورد مرگ یا خودکشی صحبت کرد، باید چه کار کنم؟
باید این موضوع را همیشه و تحت هر شرایطی بسیار جدی بگیرید و فوراً از یک متخصص سلامت روان کمک تخصصی دریافت کنید.
اطلاعات مندرج در این صفحه صرفاً برای افزایش آگاهی شماست و هرگز نباید جایگزین مشاوره، تشخیص و درمان توسط پزشک متخصص یا تیم توانبخشی فرزند شما شود. این یک ابزار کمکی برای درک بهتر است، نه یک منبع درمانی.