درست است که کانون توجه در این سفر، فرزند با نیاز ویژه شماست، اما این سفر مسافران دیگری نیز دارد خواهر و برادرهای او. آنها قهرمانان گمنامی هستند که زندگی‌شان، به شیوه‌ای پیچیده دستخوش تغییر می‌شود. آنها نه تنها با چالش‌های خواهر یا برادر خود روبرو هستند، بلکه باید با دنیای پیچیده‌ی احساسات خودشان نیز کنار بیایند.
حمایت آگاهانه از آنها، یک وظیفه‌ی جانبی نیست، بلکه یک سرمایه‌گذاری حیاتی برای سلامت بلندمدت کل خانواده و ساختن پیوندی عمیق و پایدار بین فرزندانتان است.
دنیای درونی خواهر و برادرها را درک کنید
اولین قدم برای حمایت، درک و به رسمیت شناختن طیف وسیع و گاه متناقض احساساتی است که آنها تجربه می‌کنند. این احساسات همگی طبیعی و معتبر هستند
- عشق و حمایت اغلب، پیوندی عمیق و حسی محافظت‌کننده و قوی نسبت به خواهر یا برادرشان دارند.
- سردرگمی و ترس ممکن است ندانند دقیقاً چه اتفاقی افتاده، از شرایط خواهر یا برادر خود بترسند یا نگران آینده باشند.
- حسادت و احساس نادیده گرفته شدن این یکی از رایج‌ترین احساسات است. زمان، انرژی و منابع خانواده محدود است و بخش بزرگی از آن صرف فرزند با نیاز ویژه‌تان می‌شود. آنها ممکن است احساس کنند که دیگر در مرکز توجه نیستند.
- خشم و کلافگی ممکن است از رفتارهای چالش‌برانگیز خواهر یا برادرشان یا از محدودیت‌هایی که این شرایط برای خانواده ایجاد می‌کند (مانند لغو شدن یک سفر)، احساس خشم کنند.
- احساس گناه ممکن است به خاطر سالم بودن خودشان یا به خاطر داشتن احساسات منفی، احساس گناه کنند.
- خجالت به خصوص در سنین مدرسه، ممکن است از تفاوت‌های خواهر یا برادرشان در مقابل دوستانشان احساس خجالت کنند.
حمایت عملی از سایر فرزندان
نقش شما، سرکوب کردن این احساسات نیست، بلکه ایجاد فضایی امن برای بیان آنها و ارائه راهکارهایی برای مدیریتشان است
-
«زمان ویژه» و بدون وقفه ایجاد کنید
این مهم‌ترین و مؤثرترین راهکار است. زمانی را در هفته، هرچند کوتاه، فقط و فقط به هر یک از فرزندان دیگرتان اختصاص دهید. در این زمان، تمام توجه شما معطوف به او باشد و اجازه دهید او فعالیت مورد علاقه‌اش را انتخاب کند. این کار به او این پیام قدرتمند را می‌دهد: «تو برای من بسیار مهم هستی و جایگاه ویژه‌ای در قلب من داری.»
-
صادقانه و متناسب با سنشان گفتگو کنید
یک کانال ارتباطی باز و بدون قضاوت ایجاد کنید. به زبان ساده برایشان توضیح دهید و بر توانمندی‌ها و شباهت‌ها نیز به اندازه تفاوت‌ها تأکید کنید. مهم‌تر از همه، احساساتشان را به رسمیت بشناسید. به جای گفتن «ببین خواهرت چه شرایطی داره، اونوقت تو برای این چیزا ناراحتی؟»، آنها را تأیید کنید
مثال: «می‌فهمم که گاهی از اینکه نمی‌توانیم مثل خانواده‌ی دوستت به مسافرت برویم، عصبانی می‌شوی. حق داری این حس را داشته باشی.»
-
آنها را به عنوان یک «هم‌تیمی» مشارکت دهید، نه یک «مراقب»
به آنها نقش‌های مثبت و متناسب با سنشان بدهید. اما مراقب باشید که آنها را به یک «والد کوچک» تبدیل نکنید؛ آنها حق دارند کودکی کنند.
مثال: «تو بهتر از هر کسی می‌توانی خواهرت را بخندانی.» یا «به نظرت امروز کدام لباس را برای داداش بپوشیم که راحت‌تر باشد؟».
-
به آنها برای مواجهه با دنیای بیرون ابزار بدهید
با هم یک پاسخ ساده را برای زمانی که دوستانشان سوال می‌پرسند، تمرین کنید. همچنین، اگر کسی در حضورشان نظر نامناسبی داد، شما با آرامش و قاطعیت از هر دو فرزندتان دفاع کنید.
مثال: «برادر من اتیسم دارد. این یعنی مغزش کمی متفاوت کار می‌کند و گاهی دوست دارد تنها باشد، اما عاشق لگوبازی است.»
-
تعادل و مرزها را حفظ کنید
آنها را تشویق کنید تا دوستان، سرگرمی‌ها و علایق خودشان را داشته باشند و تمام زندگی‌شان تحت‌الشعاع شرایط خواهر یا برادرشان قرار نگیرد. تا حد امکان، قوانین و انتظارات خانه باید برای تمام فرزندان یکسان باشد.
فراموش نکنید، با حمایت از سایر فرزندانتان، شما نه تنها به آنها کمک می‌کنید، بلکه پایه‌های یک رابطه‌ی سالم و سرشار از عشق را بین تمام اعضای خانواده بنا می‌نهید. این پیوند خواهر و برادری، یکی از ارزشمندترین هدایایی است که در این سفر به آنها خواهید داد.
سوالات متداول
۱. چرا حمایت از خواهر و برادرهای یک کودک با نیاز ویژه حیاتی است؟
زیرا آنها نیز مسافران این سفر هستند و با دنیای پیچیده‌ای از احساسات متناقض روبرو می‌شوند. حمایت آگاهانه از آنها، یک سرمایه‌گذاری برای سلامت کل خانواده و ساختن پیوندی پایدار بین فرزندان است.
۲. رایج‌ترین احساساتی که این کودکان تجربه می‌کنند چیست؟
طیف وسیعی از احساسات شامل عشق، ترس، حسادت (به دلیل صرف توجه و منابع بیشتر برای خواهر/برادر)، خشم، احساس گناه و گاهی خجالت، همگی طبیعی و معتبر هستند.
۳. مؤثرترین راهکار عملی برای حمایت از سایر فرزندان چیست؟
ایجاد «زمان ویژه» و بدون وقفه برای هر یک از آنها. این کار به آنها پیام قدرتمندی می‌دهد که جایگاه ویژه و مهمی در قلب والدینشان دارند و فقط به آنها تعلق دارد.
۴. چگونه باید سایر فرزندان را در فرآیند مراقبت مشارکت داد؟
باید آنها را به عنوان یک «هم‌تیمی» با نقش‌های مثبت و متناسب با سنشان مشارکت داد، نه به عنوان یک «مراقب» یا «والد کوچک». آنها حق دارند که کودکی کنند.
۵. چگونه می‌توان به این کودکان برای مواجهه با سوالات دوستانشان کمک کرد؟
با کمک یکدیگر یک پاسخ ساده، صادقانه و قابل فهم برای دوستانشان آماده و تمرین کنید. این کار به آنها ابزار و اعتماد به نفس لازم برای مدیریت این موقعیت‌های اجتماعی را می‌دهد.