توضیحات کامل پادکست

پس از شناسایی نگرانی‌های اولیه، گام بعدی ورود به دنیای ارزیابی‌های تخصصی است. این اپیزود به شما کمک می‌کند تا با دیدی باز و آمادگی کامل، این مسیر را طی کنید.

۱. تشخیص، یک کار تیمی است

در ابتدای گفتگو تأکید می‌شود که ارزیابی دقیق، یک فرآیند چندبعدی و نیازمند همکاری تیمی از متخصصان است. هر متخصص از زاویه دید خود به کودک نگاه می‌کند و در نهایت، یک رهبر تیم (معمولاً متخصص مغز و اعصاب کودکان)، تمام گزارش‌ها را برای رسیدن به یک تصویر یکپارچه، تحلیل می‌کند. اعضای این تیم می‌توانند شامل کاردرمانگر (متخصص عملکرد روزمره)، گفتاردرمانگر (متخصص ارتباط)، روانشناس (متخصص شناخت و رفتار) و سایر متخصصان باشند.

۲. شما، قدرتمندترین عضو تیم هستید

یکی از پیام‌های کلیدی این اپیزود، توانمندسازی شما والدین است. شما «متخصص فرزند خودتان» هستید و مشاهدات شما ارزشمندترین داده‌ها را در اختیار تیم قرار می‌دهد. در پادکست به راهکارهای عملی برای ایفای این نقش اشاره می‌شود:

• مدیریت اطلاعات: تهیه یک پوشه جامع از تمام مدارک پزشکی و گزارش‌ها.
• آمادگی قبل از جلسه: یادداشت کردن مشاهدات عینی و سوالات کلیدی.
• مشارکت فعال حین جلسه: گزارشگری صادق، پرسشگری آگاه و حمایت از فرزندتان.
• پیگیری بعد از جلسه: دریافت گزارش مکتوب و پیگیری توصیه‌ها.

۳. مراحل عملی ارزیابی و تشخیص

فرآیند ارزیابی مانند یک کار کارآگاهی است که با سرنخ‌های اولیه آغاز می‌شود. در این اپیزود مراحل اصلی آن شرح داده می‌شود:

• مصاحبه بالینی: اولین گام، گرفتن یک شرح حال دقیق از شما در مورد تمام جزئیات بارداری، تولد، رشد و سوابق خانوادگی است.
• معاینه عصبی: پزشک متخصص، وضعیت عضلات، تعادل، هماهنگی و رفلکس‌های کودک را برای ارزیابی عملکرد سیستم عصبی بررسی می‌کند.
• ارزیابی‌های تخصصی: در صورت لزوم، کودک به سایر متخصصان برای ارزیابی‌های دقیق‌تر عملکردی ارجاع داده می‌شود.
• آزمایش‌های تشخیصی: گاهی برای تکمیل تصویر، از آزمایش‌هایی مانند MRI (برای دیدن ساختار مغز)، نوار مغز یا EEG (برای بررسی تشنج) و آزمایش‌های خون و ژنتیک استفاده می‌شود.

۴. جلسه جمع‌بندی: لحظه شفافیت

این جلسه، نقطه عطفی است که در آن تمام اطلاعات تحلیل شده و تشخیص نهایی به شما اعلام می‌شود. در پادکست به تفصیل توضیح داده می‌شود که چگونه برای این جلسه آماده شوید، چه سوالات کلیدی و مهمی را بپرسید (از ماهیت تشخیص تا گزینه‌های درمانی و پیش‌آگهی) و چگونه این جلسه را مدیریت کنید.

فهرست مطالب مرتبط از کتاب

• بخش سوم: تشخیص مشکل توسط تیم ارزیابی تخصصی
  • فرایند ارزیابی تخصصی و تشخیص
  • گام اول: شروع مسیر و نقش کلیدی پزشکان
  • گام دوم: ارزیابی‌های جامع تخصصی
    • ارزیابی کاردرمانی: بررسی مهارت‌های عملی و استقلال در زندگی
    • ارزیابی گفتاردرمانی: بررسی دنیای ارتباط کودک
    • ارزیابی روانشناسی: درک دنیای درونی کودک
    • ارزیابی شنوایی‌شناسی: درک دنیای شنیداری کودک
    • ارزیابی بینایی
  • گام سوم: استفاده از آزمایش‌های تشخیصی
    • آزمایش‌های تصویربرداری: نگاهی به ساختار مغز
    • آزمایش‌های الکتروفیزیولوژی: بررسی عملکرد سیستم عصبی
    • ارزیابی و مشاوره ژنتیکی
    • آزمایش‌های خون
    • آزمایش ادرار
    • آزمایش مدفوع
  • گام چهارم: جلسه جمع‌بندی، درک تشخیص و ترسیم نقشه راه آینده

خلاصه گفتگو

در این اپیزود از رادیو هم‌قدم، به قلب فرآیند ارزیابی تخصصی و تشخیص سفر می‌کنیم. میزبانان با تکیه بر کتاب هم‌قدم، به والدین کمک می‌کنند تا با اعضای تیم چندتخصصی و نقش هر یک آشنا شوند. در این گفتگو، بر نقش محوری والدین به عنوان «متخصص فرزند خودشان» تأکید شده و راهکارهای عملی برای مشارکت فعال در این فرآیند ارائه می‌شود. مراحل ارزیابی، از مصاحبه بالینی و معاینه عصبی گرفته تا آزمایش‌های تخصصی مانند MRI و نوار مغز، به زبانی ساده توضیح داده می‌شوند. بخش پایانی به آمادگی برای جلسه کلیدی جمع‌بندی، سوالات مهمی که باید پرسیده شود، و تغییر نگاه به مفهوم «پیش‌آگهی» اختصاص دارد تا والدین با قدرت و آگاهی بیشتری این مسیر را طی کنند.

متن کامل گفتگو

به این بررسی عمیق خوش آمدید. امروز می‌خوایم با هم سفری رو شروع کنیم به دل یکی از خب شاید حساس‌ترین مراحل برای شما و فرزندتون یعنی فراآیند ارزیابی تخصصی و گرفتن تشخیص. منبع اصلی گفتگوی امروزمون هم کتاب راهنمای همقدم هست که برای خانواده‌های کودکان با توانمندی‌های متفاوت نوشته شده.سلام به شما شنونده‌های عزیز.هدفمون اینه که یه جور نقشه راه رو با هم مرور کنیم. از ینکه اصلاً با کیا ممکنه ملاقات کنید یعنی تیم متخصصا تا خود مراحل ارزیابی چیه و اون جلسه مهم جمع‌بندی که خب خیلی هم می‌تونه نگران کننده باشه می‌خوایم ببینیم شما به عنوان والدین چطور می‌تونید توی این مسیر یه همراه فعال و آگاه برای فرزندتون باشیدهدف اینه که اون اضطراب طبیعی که وجود داره رو تبدیل کنیم به آگاهی به قدرت وقتی شما بدونید که قراره چه اتفاقی بیفته و چقدر نقش خودتون مهمه. خب با اطمینان بیشتری این مسیر رو طی می‌کنید و از یک والد که شاید فقط نگرانه تبدیل میشید به یک به یک شریک واقعاً قدرتمند توی تیم مراقبتی فرزندتون.عالیه. خب پس بیایم با همین تیم ارزیابی شروع کنیم. نکته‌ای که راهنما روش خیلی تأکید داره اینه که این کار یعنی ارزیابی معمولاً یه کار تکنفره نیست. یه کار گروهیه. انگار یه کازل پیچیده است که هر متخصص یه تیکهشو می‌ذاره سر جاش. یر کامل بشه.درسته؟ دقیقاً همینه و جالبه بدونید این تیم لزوماً همیشه با هم توی یه اتاق نمی‌شینن. اینطور نیست. هر متخصص از زاویه دید خودش کودک رو بررسی می‌کنه. یه گزارشی میده بعد معمولاً یه نفر که خب اغلب متخصص مغز و اعصاب کودکه نقش رهبر تیم رو داره. ایشون میاد و تمام این گزارش‌ها و دیدگاه‌ها رو کنار هم می‌گذاره تا به یه جمع‌بندی و در نهایت اگه لازم باشه به یه ت تشخیص برسه.آها پس متخصصای مختلفی ممکنه توی این فراآیند نقش داشته باشن. میشه خیلی خلاصه بگید هر کدوم معمولاً به چه جنبه‌ای بیشتر توجه می‌کنن؟حتماً. ببینید پزشک متخصص کودکان که معمولاً نقطه شروعه سلامت عمومی رو نگاه می‌کنه و اگه لازم باشه ارجاع میده. متخصص مغز و اعصاب. خب تمرکزش روی مغز و سیستم عصبیه. ایشون معمولاً همون رهبر تیمه. اگه شکی به مسائل ژنتیکی باشه نتیک وارد میشه. کاردرمانگر نگاه می‌کنه که کودک چتون از بدنش و ذهنش برای کارای روزمره استفاده می‌کنه. مثلاً بازی کردن، لباس پوشیدن، غذا خوردن، مهارت‌های حرکتی، حسی این‌ها.خبگفتار درمانگر روی همه جنبه‌های ارتباط کار می‌کنه. از فهمیدن کلمات گرفته تا واضح حرف زدن یا حتی مشکلات بلع و تغذیه. روانشناس کودک هم به جنبه‌های شناختی یعنی هوش و تمرکز و همین طور مسائل احساسی و رفتاری مثل اضطراب، پرخاشگری، مهارت‌های اجتماعی این‌ها می‌پردازه و البته شنوایی‌شناس و بینایی سنجم هستند که خب مشخصه حواس شنوایی و بینایی رو خیلی دقیق چک می‌کنن.چقدر جالب شد. اتفاقاً راهنما یه مثال خیلی خوب زده برای اینکه این تفاوت نگاه‌ها رو نشون بده. همون مثال ساختن برج با مکعبه. فرض کنید کودک داره با چند تا مکعب یه برج می‌سازه. روانشنا گاه کنه ببینه اصلاً انگیزه داره دستورو می‌فهمهآهاکار درمانگر شاید به این نگاه کنه که چطوری مکعب رو دستش می‌گیره حرکت دستش رو چطور برنامه‌ریزی می‌کنهبله مهارت‌های حرکتی ظریفشدقیقاً و گفتار درمانگر ممکنه ببینه آیا کلماتی مثل بالا یا بذار روی هم رو می‌فهمه اگه نتونه بلده کمک بخواد یعنی یه کار خیلی ساده ولی هر کدوم از یه زاویه کاملاً متفاوت بهش نگاه می‌کنن دقیقاً همین طوره و همین نگاه‌های متفاوته که کمک می‌کنه یه درک جامع‌تری از توانایی‌ها و خب چالش‌های احتمالی کودک به دست بیاد.و اینجا می‌رسیم به اون نکته‌ای که گفتید راهنما خیلی روش تأکید کرده. نقش حیاتی شما به عنوان والدین. شما فقط یه تماشاچی نیستید که منتظر نتیجه باشید. شما انگار مهم‌ترین عضو این تیم هستید. چرا؟ چون هیچکس واقعاً هیچ‌کس فرزند شما رو بهتر از شما نمی‌شناسه.۱۰ موافقم. ین جمله توی راهنما کلیدیه. شما متخصص فرزند خودتان هستید. همینو باید بزرگ نوشت زد به دیوار. یعنی اون مشاهدات روزمره شما اون حس ششمتون اون غریضه اطلاعاتی که شما از بچتون دارید گاهی وقتا از هر تست و آزمایشی می‌تونه ارزشمندتر باشه. وقتی شما این نقش فعال رو بپذیرید کلاً نگاهتون به فراآیند عوض میشه. دیگه من فعال نیستید.خب حالا سؤال اینه که چطور میشه این نقش فعال رو بازی کرد. راهنما چند تا پیشنهاد خیلی عملی و خوب داره. مثلاً میگه قبل از جلسات ارزیابی مثل یه مدیر اطلاعات باشید. یعنی چی؟ یعنی یه پوشه منظم درست کنید از همه مدارک پزشکی و رشدی فرزندتون. از کارت بهداشت گرفته تا نتایج آزمایش‌ها، لیست داروها، همه چی.خیلی مهمهو مشاهداتتون رو دقیق بنویسید. مثلاً به جای اینکه فقط بگید تازگیا خیلی بی‌قراره ق‌تر بگید. مثلاً توی ۳ روز گذشته هر شب ۳ بار با گریه شدید بیدار شده و آروم کردنش نیم ساعت طول کشیده.این یعنی تبدیل مشاهدات به داده‌های عینی عالیه.بله. و البته روز ارزیابی هم مهمه که شرایط رو برای کودک آروم نگه دارید. لباس راحت تنش کنید. مطمئن باشید گرسنه یا خسته نباشه. وسایل لازمش مثل آب خوراکی یا اسباب‌بازی مورد علاقهش همراهتون باشه.یعنی همه چیز رو بگید از سابقه بیماری‌های خاص توی خانواده خودتون یا همسرتون گرفته تا جزئیات دوره بارداری و زایمان و رفتارهای کودک توی خونه توی مهد پیش بقیه بچه‌ها همه چیز حتی چیزهایی که شاید فکر می‌کنید بی‌اهمیته یا گفتنش راحت نیست ولی ممکنه یه سرنخ مهم باشهو در عین حال حامی فرزندتونم باشید درسته؟ یعنی به متخصص کمک کنید که با بچتون اط بگیره. بگید چی دوست داره، از چی می‌ترسه، چی آرومش می‌کنه و خب اجازه بدید معاینه کامل انجام بشه. حتی اگه کودکی یکم بی‌قرای کرد.دقیقاً و نکته سوم حین جلسه اینه که یه پرسشگر آگاه باشید. سؤایی که تو ذهنتونه رو از قبل یادداشت کنید و بپرسید. اگه یه اصطلاح پزشکی به کار بردن که متوجه نشدید، اصلاً خجالت نکشید. بگید میشه اینو ساده‌تر توضیح بدید؟ حقش شماست که کامل مطلع بشیدکاملاً و بعد از جلسه هم کار تموم نشده باید پیگیر توصیه‌ها بود اگه گفتن فلان آزمایش لازمه یا باید برید پیش یه متخصص دیگه این کارا رو انجام بدید حتماً نتایج و گزارش‌ها رو به صورت کتبی بگیرید و بذارید توی همون پوشه مدارک و بپرسید قدم بعدی چیه کی دوباره باید بیایمو یه نکته خیلی خیلی مهم دیگه که راهنما میگه و منم روش تأکید می‌کنم مراقبت از خودتون این ند یعنی رفت و آمد به مراکز درمانی، انتظار برای نتایج، نگرانی‌ها خب می‌تونه از نظر احساسی واقعاً فرسایشی باشه. حتماً از حمایت‌های دوروبرتون استفاده کنید. همسرتون، خانواده، دوستان یا حتی یه مشاور خوب. شما قوی هستید ولی هیچ اشکالی نداره که کمک بگیرید و مراقب خودتونم باشید.نکته فوق‌العاده مهمیه. بسیار خب. پس تا اینجا فهمیدیم که یه تیم پشت این قضیه است و نه نقش ما به عنوان والدین چقدر کلیدیه حالا بیاییم یهکم وارد خود مراحل عملی ارزیابی بشیم این مسیر معمولاً چطوری پیش میره؟ببینید این فراآیند خیلی شبیه یه خط صاف و مستقیم نیست که بگیم اول این بعد اون بعد اون بیشتر شبیه کار یک کارآگاه می‌مونه پزشک که معمولاً همون متخصص مغز و احزاب کودکه بر اساس سرنخ‌هایی که از شما می‌گیره و معایناتی که انجام میده تصمیم می‌گیره قدم بعدی چی باشه؟ ولی خب معمولاً همه چیز با گرفتن یه شرح حال دقیق و کامل از شما شروع میشه.همون که بهش میگن مصاحبه بالینی. یعنی ما باید داستان فرزندمونو کامل تعریف کنیم.دقیقاً داستان کامل و تا جایی که ممکنه دقیق از جزئیات دوره بارداری چند هفتگی به دنیا اومد مشکلی بود زایمان طبیعی بود یا سزارین نمره آبکارش چند بود و روزهای اول بعد از تولد مشکل تنفسی داشت؟ زردی شدید تشنج آی‌سییو بستری شد. قربال‌گیری‌هاش چی شد؟ وضعیت سلامت عمومیش روند رشد قد و وزن و دورش الگوهای خواب و خوراک و دفعش و خیلی خیلی مهم نقاط عطف تکاملی کی تونست گردن بگیره کی نشست چهار دست و پا رفت راه افتاد اولین کلماتش کی بودپس باید حافظه‌مونو خوب به کار بندازیم یا از یادداشتمون استفاده کنیمبله و سوابق خانوادگی هم مهمه آیا توی فامیل شما یا همسرتون بیماری ژنتیکی خاصی هست یا کسی بوده که تأخیر تکاملی مشابهی داشته باشه؟ هرچی اطلاعات شما دقیق‌تر باشه پزشک سرنخ‌های بهتری برای شروع پیدا می‌کنه. مرور مدارک قدیمی یا حتی صحبت با والدین خودتون می‌تونه کمک کنه.پس حتی چیزایی که فکر می‌کنیم خیلی قدیمیه و تموم شده بازم می‌تونه مهم باشه.قطعاً. خب بعد از اینکه پزشک داستان شما رو شنید نوبت می‌رسه به معاینه تخصصی عصبی یا همون نورولوژیک. زشک وضعیت عمومی کودک رو نگاه می‌کنه. ظاهرش وضعیت تغذیه‌ش علائم پوستی خاص اگه باشه رشد فیزیکیش رو چک می‌کنه یعنی قد و وزن و دور سر نمودار رشد و بعد می‌رسه به بخش اصلی که ارزیابی سیستم عصبیه. وضعیت هوشیاری و رفتارش چطوره؟ سر و جمجمهش رو معاینه می‌کنه وضعیت عضلاتش رو می‌بینه شله یا سفته؟ قدرتش چطوره تعادل و هماهنگیش در چه حدیه؟ و یه سری رفلکس‌های خاص نوزادی هست. مثل می‌کدن، چنگ زدن، مرو که باید توی سن مشخصی از بین برن. پزشک این‌ها رو هم چک می‌کنه.جالبه.همزمان با این معاینه پزشک به مهارت‌های دیگه کودک هم توجه می‌کنه. مهارت‌های زبانی، اجتماعی شناختی در واقع یه دید کلی به دست میارهو بعد از این معاینه اولیه است که ممکنه ارجاع به بقیه اعضای تیم شروع بشه. همون کار درمانگر و گفتار درمانگر و واه.دقیقاً اگه پزشک بر اساس شرح حال نه احساس کنه نیاز به بررسی دقیق‌تر توی حوزه‌های خاصی هست. شما رو به اون متخصصا ارجاع میده. مثلاً اگه حس کنه مشکل حرکتی وجود داره می‌فرسته کاردرمانی. اگه نگرانی در مورد حرف زدن یا فهمیدن حرفا باشه می‌فرسته گفتاردرمانی. اگه مسائل رفتاری یا تمرکزی مطرح باشه می‌فرسته پیش روانشناس و همین طور بقیه.خب حالا توی این ارزیابیهای تخصصی‌تر چه اتفاقی میفته؟ میشه خیلی خلاصه بگید تمرکز اصلی هر کدوم روی چیه و ما به عنوان والدین چه کمکی می‌تونیم بکنیم؟ مثلاً برای کاردرمانیحتماً ببینید کاردرمانی تمرکزش روی عملکرد توی زندگی روزمره است یعنی توانایی انجام کارهای عملی مهارت‌های حرکتی درشت مثل دویدن پریدن و ظریف مثل نوشتن دکمه بستن پردازش حسی مثلاً اینکه کودک به لمس یا صدا خیلی حساسه یا برعکس دنبال تحریکات حسی می‌گرده مهارت‌های که به عمل ربط دارن مثل توجه، حل مسئله عملی و استقلالش توی کارهای روزمره و بازی کردن.برای این ارزیابی ما چه کمکی می‌تونیم بکنیم؟بهترین کمک اینه که شما از قبل یه از چالش‌های عملی که توی خونه می‌بینید آماده کنید. مثلاً موقع لباس پوشیدن همکاری نمی‌کنه یا با غذاهای جدید خیلی مشکل داره.آها. خب گفتار درمانی چطور؟گفتاردرمانی به همه جنبه‌های ارتباط نگاه می‌کنه. هم درک زبان چقدر حرف بقیه رو می‌فهمه هم بیان زبان چطور حرف می‌زنه دایره لغاتش چقده جمله‌ بندیش چطوره همین طور وضوح گفتارش یعنی تلفظ کلمات روانی کلامش مثلاً اگه لکنت داشته باشه کیفیت صداش مهارت‌های ارتباط اجتماعیش نوبت گرفتن تو حرف زدن تماس چشمی و حتی مکانیسم دهان و مشکلات بلع و جویدنپس خیلی گسترده است برای اینجا چه کمکی از ما برمیادمی‌تونید لیستی از کلماتی که کودکتون میگه تهیه نید یا حتی اگه خیلی نگران تلفظ یا روان نبودن گفتارش هستید یه نمونه کوتاه از حرف زدنش رو ضبط کنید و همراهتون ببرید البته قبلش حتماً شنوایی کودک باید بررسی شده باشهنکته خوبیه و ارزیابی روانشناسی اونجا چه خبرهارزیابی روانشناسی بیشتر روی دنیای درونی کودک تمرکز داره ذهنش هیجاناتش رفتارش توانایی‌های شناختیش مثل هوش حافظه توجه و تمرکز که برای تشخیص ایدی اچی خیلی مهمه وضعیت عاطفی و رفتاریش مثلاً سطح اضطراب یا افسردگی که معمولاً با پرسش‌نامه از شما و معلم سنجیده میشه و ویژگی‌های شخصیتیش بررسی میشه.اینجا کمک ما چیه؟مهم‌ترین کمک شما صداقت کامله چه توی مصاحبه چه موقع پر کردن پرسشنامه‌ها و یه نکته خیلی مهم هرگز هرگز سعی نکنید کودک رو برای تست هوش آماده کنید یا بهش چیزی یاد بدید. این کار فقط نتیجه رو خراب می‌کنه.حتماً. خب می‌مونه ایی سنجی و بینایی سنجیبله شنوایی سنجی که خب هدفش بررسی دقیق وضعیت شنواییه روش‌های مختلفی داره بعضیاشون مثل اوی ای و ایآر به همکاری کودک نیاز ندارن و برای نوزادا و بچه‌های کوچیک عالیین بعضیاهم مثل شنوایی سنجی با هدفون نیاز به همکاری دارن بینایی سنجی هم سلامت چشما و عملکرد بینایی رو بررسی می‌کنه حرکات چشم دید دقیق انحراف احتمالیبرای این د تا چی مشاهدات ما مهمه.خیلی برای شنوایی سنجی اینکه به نظرتون به صداها واکنش نشون میده یا نه؟ برای بینایی سنجی آیا موقع نگاه کردن به چیزی سرش رو کج می‌کنه چشماشو ریز می‌کنه؟ قرمزی و ترشح داره؟ این مشاهدات خیلی به متخصص کمک می‌کنه و البته مهمه که برای این تستا مخصوصاً شنوایی‌سنجی زمان نوبت رو با برنامه خواب کودک هماهنگ کنید و اگه سرماخورده اطلاع بدید.بسیار عالی و کاربردی بود این توضیحات. خب پس پزشک شرح حال گرفته، معاینه کرده و ارزیابی‌های تخصصی هم انجام شده. ممکنه باز هم نیاز به آزمایش‌های دیگه‌ای باشه؟ بله. گاهی وقتا برای اینکه تصویر کامل‌تر بشه یا بعضی تشخیص‌ها تأیید یا رد بشن، پزشک ممکنه نیاز به آزمایش‌های تشخیصی بیشتری ببینه. این آزمایش‌ها معمولاً به س دسته کلی تقسیم میشن. یکی آزمایش‌هایی که ساختار مغز رو نشون میدن مثل امآرآی یا سیتی اسکن. یکی آزمایش‌هایی که عمل سیستم عصبی رو بررسی می‌کنن مثل نوار مغز ایجی یا نوار عصب و عضله و دسته سوم هم آزمایش‌های آزمایشگاهی هستند مثل آزمایش خون ادرار یا آزمایش‌های ژنتیکیاین قسمت معمولاً برای والدین خیلی نگران کننده است یعنی شنیدن اسم امآرآی یا نوار مغز یا آزمایش ژنتیک خودش استرس دارهکاملاً درک می‌کنم طبیعی هم هست ولی چند تا نکته کلیدی اینجا وجود داره اولاً اینو یادتون باشه که ودکی به همه این آزمایش‌ها نیاز نداره. اصلاً و ابداً پزشک فقط در صورتی که واقعاً لازم باشه و یه سؤال تشخیصی خاص تو ذهنش باشه این‌ها رو درخواست میده. دوماً هدف این آزمایش‌ها ترسوندن شما نیست بلکه کمک به پیدا کردن جواب و در نتیجه پیدا کردن بهترین مسیر کمک به فرزندتونه. به جای اینکه روی خود اسم آزمایش تمرکز کنید روی هدفی که دنبال می‌کنه فکر کنید.میشه خیلی کوتاه بدون اینکه وارد جزئیات خیلی فن بشیم بگید هر کدوم از این دسته‌ها دنبال چی هستن مثلاً تصویربرداری‌هاحتماً تصویربردبداریا یعنی امآرآی و سیتی اسکن مثل این می‌مونه که یه عکس خیلی دقیق از ساختار داخلی مغز بگیریم ببینیم آیا شکل و ساختمان مغز طبیعیه یا مثلاً آسیب ساختاری تومور یا موارد این‌چنینی وجود داره امآرآی معمولاً دقیق‌تره و اشعه هم نداره ولی خب طولانی‌تره و بچه باید کاملاً بی‌حرکت باشه برای همین گاهی نیاز به آرام‌بخش یا بیهوشی خفیف داره کن خیلی سریع‌تره ولی اشعه ایکس داره.خب دسته دوم آزمایش‌های عملکردی بودن مثل نوار مغز.بله. آزمایش‌های الکتروفیزیولوژی یا عملکردی میان فعالیت الکتریکی سیستم عصبی رو ثبت و بررسی می‌کنند. معروف‌ترینش نوار مغز یا ایی جی هست که امواج الکتریکی مغز رو ثبت می‌کنه و اصلی‌ترین کاربردش توی بررسی احتمال تشنج یا سر است. با یه سری الکترود که روی سروصل میشه انجام میشه. یه آزمایش دیگه تو این دسته نوار عصب و عضله یا ای ام جی ان سی‌ وی هست که میاد سلامت عصب‌های محیطی مثلاً توی دست و پا و عضلات رو بررسی می‌کنه. مثلاً اگه کودک ضعف عضلانی داره این آزمایش می‌تونه کمک کنه بفهمیم مشکل از عصبه یا عضله.آها و دسته سوم آزمایش‌های آزمایشگاهی بودن. خون ادرار ژنتیک.بله آزمایش‌های آزمایشگاهی خیلی متنوعاً. آ ش خون می‌تونه چیزهای مختلفی رو چک کنه. از کمخونی و عفونت گرفته تا وضعیت شیمیایی بدن، سطح هورمون‌ها مثل تیروئید یا مشکلات متابولیک خاص. آزمایش ادرار بیشتر برای بررسی عفونت ادراری یا عملکرد کلی‌هاست ولی بعضی مشکلات متابولیک هم از طریق ادرار قابل تشخیصه و آزمایش مدفوع هم برای بررسی وضعیت گوارشی، عفونت‌ها یا خونریزی‌های احتمالیه بلهو آزمایش ژنتیک اون کی لازم میشه؟ارزیابی و مشاوره ژنتیکی معمولاً وقتی درخواست میشه که پزشک بر اساس علائم کودک یا سابقه خانوادگی به یک مشکل ژنتیکی یا سندروم خاص مشکوک باشه. این بیشتر از اینکه فقط یه آزمایش باشه یه ففرآیند مشاوره است. شامل گرفتن شجره‌نامه دقیق خانوادگی، معاینه خیلی دقیق کودک برای پیدا کردن علائم خاص و بعد اگه لازم باشه آزمایش‌های ژنتیکی مثل کاریوتایپ برای بررسی کروموز مایش‌های مولکولی پیشرفته‌تر مثل دبلیو اس که کل ژن‌ها رو بررسی می‌کنه. این آزمایش‌های ژنتیک حتماً جواب قطعی میدن؟ نه لزوماً گاهی جواب قطعی میدن گاهی نه. گاهی هم نتیجه منفی لزوماً رد کننده مشکل ژنتیکی نیست و البته مهمه بدونیم که تشخیص ژنتیکی همیشه به معنی درمان قطعی نیست ولی می‌تونه به درک بهتر مشکل، پیش‌بینی آینده و برنامه‌ریزی کمک کنه. پس برای همه این آزمایش‌ها چه تصویربرداری، چه نوار مغز، چه آزمایش خون و ژنتیک، مهم‌ترین کاری که ما باید بکنیم اینه که از پزشک بپرسیم چرا این آزمایش لازمه و قراره چه کمکی به روند تشخیص بکنه.دقیقاً این مهم‌ترین سؤه. چرا لازمه؟ چه اطلاعاتی قراره به ما بده؟ خطرات یا عوارض احتمالیش چیه؟ چطور باید کودک رو براش آماده کنیم؟ و یه نکته حیاتی دیگه نتایج این آزمایش‌ها رو فقط و فقط با پزشک معالجه ر کنید. لطفاً با نتایج آزمایش سراغ اینترنت یا افراد غیرمتخصص نرید. این کار فقط باعث سردرگمی و اضطراب بی‌مورد میشه.خیلی نکته به جا و مهمیه. بسیار خب. فرض کنیم تمام این مراحل حالا چه همه یا بخشی از اون‌ها طی شد. معا، ارزیابی‌ها، آزمایش‌ها. می‌رسیم به اون جلسه حساس آخر، جلسه جمع‌بندی و اعلام نتیجه. می‌دونم که این جلسه می‌تونه خیلی پر از دلهره و اضطراب باشه. توی این جلسه دقیقاً چه اتفاقی میفته و ما چطور باید براش آماده بشیم؟بله این جلسه واقعاً نقطه عطف مهمیه. معمولاً توی این جلسه همون رهبر تیم که گفتیم یعنی متخصص مغز و اعصاب گاهی شاید با حضور یکی دو نفر دیگه از اعضای تیم مثل روانشناس یا کاردرمانگر همه اطلاعاتی که جمع‌آوری شده رو کنار هم می‌گذاره. یعنی یافته‌های معاینه بالینی خودش. گزارش‌هایی که از بقیه درمانگرها گ نتایج آزمایش‌ها همه رو تحلیل می‌کنه و به یه جمع‌بندی می‌رسه. بعد میاد نقاط قوت فرزند شما و همینطور چالش‌هاشو توضیح میده و اگه به نتیجه قطعی رسیده باشه تشخیص نهایی رو اعلام می‌کنه و خیلی مهمه که معنی این تشخیص رو به زبان ساده و قابل فهم برای شما توضیح بدهو احتمالاً فقط اعلام تشخیص نیست. در مورد قدمای بعدی هم صحبت میشه.حتماً. بخش خیلی مهمی از این جلسه ترسیم یه نقشه راه اولیه برا برای آینده است. یعنی بر اساس این تشخیص حالا باید چیکار کرد؟ چه درمان‌ها یا توان‌بخشی‌هایی کار درمانی گفتار درمانی بازی درمانی آموزش ویژه و لازمه؟ آیا نیاز به ارجاع به متخصص دیگه‌ای هست؟ آیا درمان دارویی لازمه؟ کی باید دوباره برای پیگیری مراجعه کنید؟به نظر میاد حجم اطلاعاتی که توی این جلسه رد و بدل میشه خیلی زیاده و خب آدم توی اون شرایط روحی ممکنه همه چیز رو متوجه نشه یادش بره. چه سؤالات کلیدی هست که حتماً باید بپرسیم تا مطمئن بشیم همه چیز رو فهمیدیم.سؤال پرسیدن خیلی مهمه. اصلاً نباید رودریستی کرد. راهنما هم چند تا سؤال کلیدی و خوب رو پیشنا کرده که خوب آدم از قبل یادداشت کنه و بپرسه. مثلاً میشه لطفاً این تشخیص رو خیلی ساده و با زبون خودمون توضیح بدید این تشخیص چقدر قطعیه؟ بر اساس چه شواهدی به این نتیجه رسیدید؟ ب علت احتمالی این وضعیت چی؟ ضعیت ثابته یا ممکنه در طول زمان بهتر یا بدتر بشه؟ آیا ممکنه بیماری‌ها یا مشکلات همراه دیگه‌ای هم وجود داشته باشه؟ فوری‌ترین کارایی که ما الان باید انجام بدیم چیه؟ چه نوعان‌بخشی‌هایی رو دقیقاً توصیه می‌کنید و با چه اولویتی؟ در مورد درمان‌ها بله. آیا درمان دارویی لازمه؟ اگه بله چه دارویی و با چه هدفی؟ عوارضش چیه؟ پیشآگاهی چطوره؟ الان در موردش بیشتر صحبت می‌کنیم؟ آیا آزمایش‌های بیشتری در آینده لازمه مراجعه بعدی کی باید باشه؟ آیا مرکز یا متخصص خاصی رو برای ادامه درمان پیشنهاد می‌کنید و آیا منبعی مثل کتاب، سایت یا گروه حمایتی برای خانواده‌ها می‌شناسید که به ما معرفی کنید؟چقدر سؤالات خوب و مهمی. پس حتماً باید این‌ها رو یادداشت کنیم و ببریم. برای مدیریت بهتر خود جلسه چی؟ توصیه‌ای دارید؟چند تا نکته عملی اول اینکه حتماً تنها نرید. اگه ممکنه با همسرتون یا یه دوست یا عضو خانواده‌ای که بهش اعتماد دارید و حامی شما باشه برید ۲ نفر بهتر از یه نفر می‌شنوه و یادش می‌مونه دوم اینکه حتماً یادداشت بردارید یا حتی اگه اجازه بدن صدای جلسه رو ضبط کنید تا بعداً دوباره گوش بدید سوم اینکه از پرسیدن دوباره و درخواست توضیح مجدد نترسید اگه چیزی گنگ بود بگید دوباره توضیح بدن و چهارم اینکه حتماً در پایان جلسه یه گزارش کتبی از خلاصه یافته‌ها تشخیص نهایی و تمام توصیه‌های درمانی و برنامه‌های آینده درخواست کنید. این حق شماست.بسیار عالی اشاره کردید به کلمه پیشآگاهی. این کلمه معمولاً خیلی سنگینه و بار معنایی زیادی داره. انگار آینده رو داره پیش‌بینی می‌کنه و این می‌تونه خیلی نگران‌کننده یا حتی ناامید کننده باشه. وقتی متخصص از آینده حرف می‌زنه.کاملاً می‌فهمم چی میگید. راستش پیشآگاهی یکم چانمه سنگینیه می‌دونم. ولی بیایید سعی کنیم نگاهمون رو بهش عوض کنیم. اهی مثل یه نقشه راهنمای اولیهست نه یه حکم قطعی و یه زندان که آینده فرزند شما رو از الان تعیین کرده باشه و هیچ کاریش نشه کرد. نقشه به ما میگه جاده پیش رو ممکنه چه شکلی باشه؟ چه پیچ و خم‌هایی داشته باشه؟ چه چالش‌هایی ممکنه سر راهمون باشه اما این شما هستید که پشت فرمون نشستید و مسیر رو هدایت می‌کنید.یعنی می‌خواید بگید که آینده کاملاً بازه و همه چیز به تلاش ما و کارهایی که می‌کنیم بستگی داره. تا حد خیلی خیلی زیادی بله ببینید قطعاً نوع چالش و مشکل اولیه مهمه نمیشه انکارش کرد اما عواملی که بیشترین تأثیر روی آینده و کیفیت زندگی فرزند شما دارن عواملی هستند که اتفاقاً در کنترل شما هستند. راهنما به ۳ تا قدرت کلیدی والدین اشاره می‌کنه که خیلی جالبه. اول قدرت اقدام یعنی اینکه شما چقدر سریع و مستمر وارد فاز توان‌بخشی و درمان میشید. هرچی زودتر ته‌تر بهتر. دوم قدرت انتخاب یعنی تعهد شما به اینکه بگردید و بهترین مسیر درمانی، بهترین متخصص‌ها، بهترین برنامه‌ها رو برای فرزندتون پیدا کنید و بهش پایبند باشید و سوم که شاید از همه مهم‌تر باشه قدرت عشق. یعنی اون پذیرش بی‌قید و شرط، اون حمایت عاطفی، اون محیط امن و پرمحبتی که شما توی خونه برای فرزندتون ایجاد می‌کنید. این سه تا قدرت اقدام، انتخاب و عشق می‌تونن هر نقشه و پیش‌بینی اولیه‌ای رو به چالش بکشن و آینده‌ای رو بسازن که شاید اولش هیچ‌کس فکرش رو نمی‌کرد.این نگاه واقعاً امیدوارکننده و قدرتمندیه و یه نکته خیلی مهم دیگه هم راهنما در آخر تأکید می‌کنه. اینکه یادمون باشه فرزند ما اون تشخیصی که گرفته نیست.دقیقاً این خیلی خیلی مهمه که ما از زبان شخص محور استفاده کنیم. یعنی به جای اینکه بگیم مثلاً فرزند من اوتیستیک است فرزند من تشخیص اوتیسم دارد. این فقط یه بازی با کلمات نیست. یه یادآوری دامی به خودمون و به دیگرانه که کودک ما خیلی خیلی بزرگ‌تر و فراتر از یه برچسب پزشکیه. اون اول و آخر فرزند شماست. با تمام دنیای منحصر به فردش، با تمام تواناییاش، علایقش و شخصیتش.بسیار خب. فکر می‌کنم تونستیم یه تصویر کلی ولی خیلی کاربردی و مرحله به مرحله از این مسیر که می‌دونم برای خیلی از خانواده‌ها پر از سؤال و نگرانی ارائه بدیم. اگه بخوایم یه جمع‌بندی کوتاه بکنیم، فهمیدن مراحل ارزیابی، شناخت کلی تیمی که ممکنه درگیر باشن و مهم‌تر از همه درک نقش حیاتی و فعال خودتون به عنوان والدین آگاه می‌تونه خیلی از اون اضطراب اولیه کم کنه و به شما قدرت بده که این مسیر رو با دید بازتری طی کنید و همون طور که شما هم تأکید کردید یادتون باشه شما متخصص فرزند خودتون هستید.نکته کلیدی واقعاً همینه. تبد دن از یک ناظر صرفاً نگران به یک شریک فعال آگاه و قدرتمند در تیم مراقبتی فرزندتون دانشی که از این فراآیند به دست میاد فقط یه اسم یا یه برچسب نیست بلکه یه کلیده کلیدی برای باز کردن درهای مناسب پیدا کردن بهترین حمایت‌ها و ساختن بهترین آینده ممکن برای فرزندتون در مسیر منحصر به فرد خودشو شاید به عنوان یه فکر نهایی برای شمایی که الان توی این مسیر هستید یا ممکنه در آینده ق قرار بگیرید و یه جورایی ادامه بحث امروزمونه. حالا که شما به یه درک، یه تشخیص و یه نقشه راه اولیه رسیدید، چالش بعدی که پیش روی شماست اینه که چطور این موضوع، این نیازها و این مسیر جدید رو با دیگران مهم زندگیتون مثل پدربزرگ، مادربزرگ‌ها، دوستان یا مسئولین مهد کودک و مدرسه به اشتراط بگذارید. طوری که هم شأن و احترام فرزندتون حفظ بشه، هم اطلاعات لازم منتقل بشه و هم انرژی عاطفی خودتون در این فراآیند مدیریت ب ه. این یه سؤال مهمه که می‌تونید در ادامه مسیر بهش فکر کنید و کم‌کم راهکارهای مناسب خودتون رو براش پیدا کنید.